Friday, December 31, 2021

जोगन विठामाई

जोगन विठामाई!
कनवाळू आई!ध्रु.

भजन शिकव गे
विरक्ति दे गे 
धावत ये आई!१

सरो देहपण 
उमलो जीवन
कमल तुला वाही!२

इथली दीक्षा
पूर्ण परीक्षा
रक्षण कर आई!३

या अवनीवर
तुझाच वावर
जाणिव हो आई!४

नवनाथ कृपा
करविते तपा
वंदन घे आई!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२०.०२.१९८६

Wednesday, December 29, 2021

महाराजा ऽ महाराजा


महाराजा, महाराजा, स्वीकारा अमुची पूजा!ध्रु.

रूप देखणे, मधुर हासणे
हंसासम डौलात चालणे
हृदया भिडती अपुली वचने, साधेपण दे साजा!

शुचिता करते निवास येथे
भगवंताचा सुगंध येथे
वेदांता ये रंजकता हो वैराग्याच्या राजा!

अंतरंग उतरले भाषणी
मातृप्रेमा विलसे नयनी
अपुली वाणी नित नामार्पित लोकांच्या ये काजा!

जना पाहिले, जना जाणले
दीनदुःखिता हृदयी धरले
परमार्थामधि पुढे ढकलले तरि ना गाजावाजा!

गुरुराया  तुम्हि , तुम्ही माउली
प्रपंचतप्ता शीत साउली
प्रपंच जोडुनि परमार्थाशी अनुभव दिधला ताजा!

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
(ब्रह्मचैतन्य गोंदवलेकर महाराजांच्या चरित्रावर आधारित काव्यामधील हे एक काव्य)

Monday, December 27, 2021

हे सह्याचल, जय सह्याचल!



कोटि कोटि कंठात निनादे
तुझाच जयजय, तुझाच जयजय
हे सह्याचल, जय सह्याचल!ध्रु.

अग्नी नि पृथ्वी यांचा संगम
त्यातुन घडला तुझाच उद्गम
प्रचंड राकट कभिन्न काळा
दृष्टि स्थिरावे तुजवर निश्चल!१

सुंदर नाजुक लेणी कानी
गुंफिली कुणी सोनारांनी
तुजवर वर्षत शतजलधारा
न्हाउन निघसी प्रसन्न प्रेमल!२

तव अंगावर हिरवा शेला
घनमालांनी पांघरलेला
छाती तव भरदार पर्वता
मूतिर्मंत तू पौरुष केवळ!३

जो तुज स्मरतो पावन होतो
विसरे जो दास्यात अडकतो
तू स्वतंत्रता तूच अस्मिता
तूच तुझ्यासम जगि उर्जस्वल!४

हृदयी दडावे स्कंधि चढावे
अमृत प्यावे बलाढ्य व्हावे
तुझ्यासारखा गुरू न दुसरा
अतीव दाटे अंतरि तळमळ!५

खोल दऱ्या, अत्युन्नत शिखरे
अवघड लवणे, भयाण विवरे
हिरवट, हेकट, बिकट गिरी तू
रूपवर्णना थिटे शब्दबल!६

सहस्रगंगाधरा पर्वता-
रम्य नि भीषण तुझी भव्यता
भात, नाचणी, हिरवी मिरची
परिसरात घमघमला परिमल!७

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
(छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या चरित्रावर आधारित काव्यामधील हे सह्याचलावरील काव्य)

Sunday, December 26, 2021

श्री दत्तात्रेय स्तवन


सत्त्व रज तम। ऐसे तीन गुण
मूर्ती ही त्रिमुखी। श्रीदत्ताची! १

मुखे तीन परि। देह तो एकच
एकाच देहात। आले सारे!२

देहास चालवी। अदृश्य जी शक्ती
तिचीच जाणीव। असो द्यावी!३

उत्पत्ती नि स्थिती। विलयही तैसा
विश्वाची धारणा। तिघांमुळे!४

हृदयमंदिरी। आले गुरुदत्त
नित्याचे दर्शन । भाविकाला!५

अविद्या घालवी। स्वरूपाचे भान
ज्या त्या साधकाला। अभ्यासाने!६

अभ्यासा बैसवी। सद्गुरु श्रीनाथ
म्हणून प्रत्यही। गुरुवार!७

अत्रि पिता थोर। आई अनसूया
दाम्पत्याच्या घरी। प्रकटले!८

सदैव हा मुक्त। सदैव निश्चिन्त
सदैव श्रीदत्त। हिंडतसे!९

द्वंद्व न बाधते।  श्रीमान हा योगी
प्रशांत विरागी। गुरुनाथ!१०

तीन मुखे त्याला। तैसे सहा हात
विविध त्या वस्तु। बाळगल्या!११

करी जपमाळ। तशीच ती पोथी
कमंडलू शोभे। एका हाती!१२

डमरू तो हाती। त्रिशूळ ही करी
एका हाती गदा। चातुर्याची!१३

चारी वेद तैसे। होऊनिया श्वान
अवतीभोवती। विराजती!१४

सतत भ्रमण। खूण ही गुरूची
आर्तांची ती दुःखे। निवारिती!१५

ओंकाराचा जप। चिंतांना पिटाळी
वाजतसे टाळी। आनंदाची!१६

गाणगापूर, वाडी। तैसे औदुंबर
स्थाने तीन सारी। आवडीची!१७

विभूती चर्चावी। गळ्यात ती माळ
शांतवाया जीवा। बाळगावी!१८

पादुका मस्तकी। आदरे धराव्या
आनंदाचे अश्रू। झरू द्यावे!१९

स्नान तना मना। घालतसे कृष्णा
अपार करुणा। सद्गुरूंची!२०

सद्गुरुकृपेने। श्रीरामा ये जाग
श्रीदत्ते प्रसाद। दिधलासे!२१

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
३१.०१.१९९१

Tuesday, December 21, 2021

स्वर्ग पातला भूमिवरी!



छत्रपती शिवरायांसारखा अजोड नेता लाभल्याने मराठ्यांच्या मनी दुर्दम्य आत्मविश्वास फुलला. परचक्राची धास्ती राहिली नाही.  बारा मावळ स्वराज्यात सुखाने नांदू लागले.

शिवरायांनी केवळ तलवारीला धार लावण्यासच प्रोत्साहन दिले असे नाही, शेती, न्यायदान, पाणी पुरवठा इकडेही त्यांनी लक्ष पुरविले. अवघ्या बारा मावळाचे रूपच पालटून गेले. 

शिवारं डुलू लागली, शेतकरी आनंदभराने गाऊ लागला..
------ ------ ------- -------

बारा मावळ हसू लागला, लक्ष्मी नांदे घरोघरी
शिवबा नेता भला लाभता, स्वर्ग पातला भूमिवरी!
नंदनवन जनमनांतरी!

गाई वासरे येथे रमती
नव्या गोकुळी सुखा नच मिती
गोरस पिउनी गोपाळांची सेना सजली पहा तरी!
शिवबा नेता भला लाभता, स्वर्ग पातला भूमिवरी!
नंदनवन जनमनांतरी!

सहस्र कुदळी पडता मिळुनी
नीर खळाळे पाटांमधुनी
वाऱ्यावरती शिवार डुलता मनी हरखला शेतकरी!
शिवबा नेता भला लाभता, स्वर्ग पातला भूमिवरी!
नंदनवन जनमनांतरी!

रावण आता कुणी न उरले
तस्कर सारे तिमिरी दडले
न्यायनिवाडा बघण्या यावे भूप विक्रमे धरेवरी!
शिवबा नेता भला लाभता, स्वर्ग पातला भूमिवरी!
नंदनवन जनमनांतरी!

राज्य आपुले शेतकऱ्यांचे 
धारकऱ्यांचे वारकऱ्यांचे
देवराज्य या वानिती अवघे, हर्ष कोंदला दिगंतरी!
शिवबा नेता भला लाभता, स्वर्ग पातला भूमिवरी!
नंदनवन जनमनांतरी!

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले

Monday, December 20, 2021

तुझे स्मरण राहु दे! रामा!


तुझे स्मरण राहु दे! रामा! ध्रु.

असो अमीरी असो फकीरी
करी घडावी तुझी चाकरी
दास तुझा होउ दे!१

देह यातना सोशिन मोदे
गाइन भजना मी आनंदे
नाम मधुर गाउ दे!२

विषयचोर जर घरात आले
रोखित तव स्मरणाचे भाले
विघ्न चुरा होउ दे!१

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले

Thursday, December 16, 2021

नित्य नवी गीता सांगे पार्थसारथी!

सूत्र दिले हरिच्या हाती
नित्य नवी गीता सांगे पार्थसारथी!ध्रु.

पार्थ होउनी मी जेव्हा कृष्णशरण व्हावे
ज्ञान आतुनी उमलावे, मने शांत व्हावे
कृती कृती नकळत घडवी हरि सत्कृती!१

कधी तरी जाई काया खिन्न काय व्हावे?
गुप्त परि आहे आत्मा आत्मरूप ध्यावे
'तोच तोच तू परमात्मा' देत जागृती!२

तुझे कार्य आहे धर्म प्राण पणा लाव
हीच हीच ईश्वरपूजा ओत भक्तिभाव
यज्ञचक्र अविरत फिरण्या कृष्ण दे गती!३

मार्गदर्शनाच्यासाठी पहा आत आत
अंतरात रंगे कृष्ण तोच देइ हात
मने मने सुमने करते कृष्णसंगती!४

सुखदुःखा कारण कर्म कशाला अहंता?
भाविकास हरि दे भाव, नको करू चिंता
गुणातीत तुज व्हायाचे वाट चाल ती!५

तोल मनाचा जो राखे, तया नाव संत
बगीच्यात त्याच्या फुलला सदाचा वसंत
असा होइ योगी सांगे रुक्मिणीपती!६

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
१७.१२.१९८७

Wednesday, December 15, 2021

शरण शरण स्वरूपनाथा!

शरण शरण स्वरूपनाथा!
शरण शरण स्वरूपनाथा!

आम्हां तप्तां तूच सावली
चुकल्या वत्सा तूच माउली
सत्वर पाव अनाथा!१

पावस झाले दुजी आळंदी
ते रमलेसे अभंग छंदी
नमना लवितो माथा!२

प्रेमळ माते, मूर्त लीनते
हे प्रसन्नते सुभग चारुते
थकलो तव गुण गाता!३

ध्यास लावला तू सोऽहंचा
कोमल केली अमुची वाचा
महदुपकार अनंता!४

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२४.०५.१९७४

बाळ जन्मले!

आशीर्वच सद्गुरुचे सत्य जाहले
बाळ जन्मले! बाळ जन्मले!ध्रु.

ईश्वरीय थोर दया
पातली रहावया
विष्णुपंत गहिवरले! भाग्य उदेले!१

मी माझे मावळता 
तू तुझे उगवता
विरक्तिगंध  धुंद तेथ मुक्त दरवळे!२

निर्मला सुकोमला
माउली सुमंगला
अमोल लाभ जाहला, हास्य उमलले!३

सोऽहं स्वर लागला
ज्ञानवृक्ष बहरला
मोदफळे लहडली, विश्व विनटले!४

शारदीय ज्ञानदीप 
तेवतसे अति समीप
तिमिर मावळे क्षणात सदन उजळले!५

गृहि येता नारायण
पावस हो अति पावन
विष्णु रुक्मिणी कृतार्थ जगति जाहले!६

विष्णुपंत अति भाविक
मितभाषी मृदु वचनिक
नामनिष्ठ महातपी भरुनि पावले!७

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले

Sunday, December 12, 2021

घराला मंदिरपण यावे!

 

स्वप्न हे आकारा यावे
घराला मंदिरपण यावे!ध्रु.

इथे तिथे गोपाळ दिसावा
अंतरातला कृष्ण हसावा
मानस उजळावे!१

भेटीलागी ओढ असू दे
संवादाची रुचि असू दे
साधक जन व्हावे!२

बहिरंगाला महत्त्व नाही
अंतरंगि श्रीरंगच येई
अंतर्मुख व्हावे!३

उपासनेने पालट होतो
विकार विरतो विचार सुचतो
शहाणपण यावे!४

बहुतांची अंतरे राखता
तनास तृप्ती मना शांतता
अनुभवास यावे!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
जून १९८३