Sunday, October 30, 2022

असे हे रामायण आहे



असे हे रामायण आहे!ध्रु.
 
मर्यादा पुरुषोत्तम राघव 
रामनाम घे त्याला आळव 
देह अयोध्या - त्या नगरीचा 
राजा आत्मा आहे!१ 

वियोगातुनी काव्यनिर्मिती
इतिहासाची सजीव मूर्ती 
रामकथा गाता नि ऐकता 
समाधान फल आहे!२ 

संवादातlतुन निवेदनातुन 
स्वगतातुन ते मनामनातुन 
राजाराम जय सीताराम 
अमृतसंचय आहे!३ 

सत्यासाठी नीतीसाठी 
उतरायाची कठिण कसोटी 
सर्वस्वही ते पणा लावणे 
दाहक संजीवन हे!४ 

चला सुजन हो राम जागवू 
घराघरातुन तया आणवू 
बलसंवर्धन गुणसंवर्धन 
ध्येय खुणावत आहे!५ 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२३.०५.२००४

आनंद होइ कैसा? घ्‍यावा स्‍वत:च शोध

आनंद होइ कैसा? घ्‍यावा स्‍वत:च शोध 
मन स्‍वस्‍थ होय कैसे? लावी स्‍वत:च शोध! ध्रु. 

स्‍वानंद का रुचेना? 
इच्‍छा न टाकवेना
रामामनी असे जे होते तसेच बोध! १ 

अभिमान सोडताच 
होऊनि मुक्‍त नाच 
चिंता मुळीच सरली, उठणार नाही क्रोध! २  

नामी असे रमावे
रामेच की भुलावे 
जगि आत्‍मदान श्रेष्‍ठ हे जाणि तो सुबुद्ध! ३ 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्‍ण आठवले 
(गोंदवलेकर महाराज प्रवचन २१४, १ ऑगस्‍ट वर आधारित काव्‍य)

दीनजनांची गुरुमाउली पावसेत वसली



दीनजनांची गुरुमाउली पावसेत वसली 
कृपामृताची करुणा तिचिया रूपे साकारली! ध्रु. 

ती शांतविते मनिची तळमळ 
मोदझरा वाहविते झुळझुळ 
शीतल गंधित वायुलहरिने तनु पुलकित झाली! १ 

दर्शन शुभकर मनास सुखकर
मनी जागवी श्रीशिवशंकर 
साद शिवाची हिचिया स्‍पर्शे जीवकानि आली! २ 

भगवद्भक्ती जनां शिकविते 
वळण प्रवाहा योग्‍य लाविते 
भागीरथि जणु हिचिया रूपे नगरातुनि वाहिली! ३ 

ओघवती तशि रसाळ वाणी
साहित्‍याच्‍या सुवर्णखाणी 
ही शब्‍दश्री ही अनुभवश्री आनंदे प्रकटली! ४ 

सोऽहं भावचि हा तनुधारी 
भक्‍तजनांचा हा कैवारी 
कलियुगातही अतर्क्‍य घटना पावसेत घडली! ५ 

निजस्‍वरूपी संतत रमणे 
तीच भक्ति ते ज्ञान जाणणे 
श्रीचरणांच्‍या अस्तित्‍वाची खूण इथे पटली! ६

संप्रदाय वाढला वाढला 
हा वेलू गगनावरि गेला 
ज्ञानमाउली स्‍वरूपरूपे पावसेस परतली! ७ 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्‍ण आठवले
(पावसच्या स्वामी स्वरुपनंदांच्या चरित्रावर आधारित काव्य)

मातृभूला मी नमी


यौवनी या राष्‍ट्रकार्या वाहतो सर्वस्‍व मी!  
मातृभूला मी नमी! ध्रु. 

देश माता, देश गुरु हो, देशसेवा साधना 
देशभक्ती ईशभक्ती तीस दुसरा अर्थ ना 
कर्मयोगी कार्यकर्ता नम्र सेवक होत मी! १ 

लोकमान्‍यी देव दिसला मोहनांतरि मोहन 
हे महर्षी धन्‍यता ही सजल करिते लोचन 
भाव माझा थोर ठेवा जीवनांती जपिन मी! २ 

जे स्‍वदेशी तेच रुचते तेच देई चेतना 
जे विदेशी ते न रुचते वासनेसी वाव ना
देह लागो देशकार्यी प्रार्थितो देवास मी! ३ 

छात्र मजसी देव झाले बोध ऐसा द्यायचा 
रंगता त्‍यांच्‍या सवे दंग आत्‍मा व्‍हायचा 
ग्राम आश्रम होउ दे याचसाठी झटिन मी! ४ 

बाल्‍य माझे शोधताहे हासते जे भोवती 
दिव्‍य गंधा हुंगताहे अंतरी जो संप्रती 
सूर माझा सहज गवसे संगिती या धुंद मी! ५ 

शुद्ध हेतू यत्‍न सेतू पोचणे दुसऱ्या तिरी 
मीच मजला पुढति नेणे ठाउके मजला परी 
आत्‍मश्रद्धा सद्गुरुसी सर्वभावे प्रार्थि मी! ६ 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्‍ण आठवले 
(पावसच्‍या स्‍वामी स्‍वरुपानंदांच्‍या चरित्रावर आधारित काव्‍य)

Wednesday, October 26, 2022

कधि होइन देहातीत? कधि दिसेल मज भगवंत?

कधि होइन देहातीत? कधि दिसेल मज भगवंत?ध्रु.

मी नच देही, मी नच देही
या देही होईन विदेही
कर्तेपण घालविण्या व्हावे लागे उत्तम भक्त!१

वृत्ती रामाकार बनावी
विषयाची आवड संपावी
आसक्तीतुनि करी मोकळा, करि मज विषयी विरक्त!२

उंबरठ्यावर दिवा ठेवला
उजेड लाभे दोन्हि बाजुला
अनुसंधानहि तैसे वाटे - उपजो भक्ती प्रीत!३

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
(गोंदवलेकर महाराज प्रवचन २७१, २७ सप्टेंबर वर आधारित काव्य)

दीप उजळले! दीप उजळले!

दीप उजळले! दीप उजळले!!
दीपोत्सव हा अभिनव विश्व बहरले!ध्रु.

नाही जरि तेल मिळे
काय कुणाचे अडले
दीपपात्रि उदक जरी ज्योत ती जळे!१

लखलखले दीप सर्व
नष्टभ्रष्ट तिमिर गर्व
कुत्सित जे जन त्यांचे, नकळत कर जुळले!२

पाझरती लोचने
शरमिंदी खलवदने
द्वारका प्रकाशली, भक्तिकमल उमलले!३

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
(श्री साईनाथ चरित्रातील एका प्रसंगावर आधारित काव्य)

Sunday, October 23, 2022

मनाचे श्लोक गात जा ..

ऑडिओ - मनाचे श्लोक गात जा

मनाचे श्लोक गात जा 
तुझा तू शिक्षक राजा! ध्रु.

मारुति श्वासाश्वासात 
अनंतचि हा राघवपंथ 
लाडक्या, गगनी जा जा!१ 

असे जो सोडविता देवा 
तोच तो राघव जोडावा 
तनाहुन दूर सरक जा!२ 

गीता असे मनोबोध 
समर्था आत आत शोध 
स्वधर्मा आचरीत जा!३ 

जगाचे काय किती घेणे 
निश्चये ऋण फेडत जाणे
काया कष्टवीत जा!४ 

सुखाच्या अधीन जो होतो 
नित्य तो खोल खोल रुततो 
कमळ तू फुलवत जा जा!५ 

नाम ते सुधारून घेते 
अधीरा सुधीर ते करते 
निष्ठा बळकट कर जा!६ 

राघव जीवनात आहे 
राघव स्थितप्रज्ञ आहे 
मनाने प्रसन्न हो जा!७ 

समर्थे समर्थ मन करणे 
असे हे गुणाधीश होणे 
तुझा तू स्वामी हो जा!८ 

जय जय रघुवीर समर्थ! 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२९.०८.२००४

Friday, October 21, 2022

जय जय विनोबा गीताई

(गायिका : माधुरी धर्माधिकारी)


जय जय विनोबा गीताई!ध्रु. 

भावे गीता वाचावी 
सोऽहं मुरली ऐकावी 
सोबत जीवनभर होई!१ 

देहाला जर खरचटले 
मन हे वेडे भरकटले 
कर जोडुनिया तू गाई!२
 
कर्तव्ये नच टाळावी
विघ्ने सगळी मायावी 
जनन मरण स्वाभाविक ही!३
 
माधव करतो प्रतिपाळ 
तोल आपला सांभाळ 
सद्बुद्धी कामा येई!४ 

विभूति चिंतन चालावे 
जगन्नाथमय जग व्हावे
शीक नि शिकवी गीताई!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२६.०९.२००४

Wednesday, October 19, 2022

जय जय योगेश्वर भगवान् कर्तव्याच्या मार्गावरती कोण सान महान् !

जय जय योगेश्वर भगवान्
कर्तव्याच्या मार्गावरती कोण सान महान् !ध्रु.

असेन अथवा नसेन ही मी, तो परमेश्वर आहे 
कसे वागतो, कसे बोलतो याचा साक्षी आहे 
मानव मंगलतेची मूर्ती शिल्प घडविले छान!१
 
वेदांचा अभ्यास घडावा स्वाध्यायाचा छंद 
मुलेमुली वाढती घरोघर सगळी बालमुकुंद 
ध्येय असावे सुदूर प्राप्तीसाठी गावे गान!२

शरीर सुघटित भेदक दृष्टी वाणीही ओजस्वी 
हात आडवे छाती वरती मुद्रा अति तेजस्वी 
त्रिकाल संध्या गीतागायन म्हणजे अमृतपान!३ 

हात न पसरावा मागाया डबे संगती घ्यावे 
गोपाळाचे नाम घेउनी कामालाच भिडावे 
बंधुत्वाच्या सहकाराच्या भावा ना उपमान!४

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
१०.०५.२००४

Tuesday, October 18, 2022

त्‍वमेव जननी भगवद्गीते, सुता वयं ते नमोऽस्तुते !

त्‍वमेव जननी भगवद्गीते, 
सुता वयं ते नमोऽस्तुते ! ध्रु. 

त्‍वं छायाऽसि तप्‍तानाम् 
त्‍वं हि जीवनं तृषितानाम् 
कृतार्था वयं सश्रद्धाश्च नमोऽस्तुते! नमोऽस्तुते!१ 

पयसि त्‍वं हि शक्तिदायिनी 
मनसि त्‍वं संतोषवर्धिनी 
शान्‍तिं पुष्टिं ददासि मातर् वारं वारं नमोऽस्तुते!२ 

रत्‍नानामाकरोऽसि त्‍वम् 
निर्भयमनसां धैर्यं त्‍वम् 
अमितगुणवति, स्‍फूर्तिदायिनी, नमोऽस्तुते! नमोऽस्तुते!३ 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्‍ण आठवले

सगळी तीर्थे तुझ्यांत वसती


सगळी तीर्थे तुझ्यांत वसती 
हो ना गं आई? 
माझे वंदन तव पायी! ध्रु. 

तुमची सेवा माझा मेवा 
सर्वसुखाचा अमोल ठेवा 
मायपित्‍याहुनि क्षेत्र पुण्‍यकर अवनीवर नाही! १ 

जुन्‍यांतुनी जे मिळते कांचन 
स्‍फूर्तिप्रद ते तेच चिरंतन
दिव्‍य वारसा आनंदाने मिरविन मी डोई! २ 

तीर्थोतीर्थी दादा हिंडत 
कस्‍तुरिमृगसम सुगंध शोधत 
त्रैलोक्‍याचे सुख साठवले सदनातच पा‍ही! ३ 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्‍ण आठवले 
(श्री गणेशदर्शन – लेखनकाल – १९७२)

Monday, October 17, 2022

मन तेरा है, तन तेरा है मैं जो कुछ भी हॅूं, तेरा हॅूं!

मन तेरा है, तन तेरा है 
मैं जो कुछ भी हॅूं, तेरा हॅूं!  
मैं तेरा हॅूं! मैं तेरा हॅूं! ध्रु. 

ऑंसू तेरे, हँसना तेरा 
जो भाव चित्त में, सब है तेरा 
मैं तेरा हॅूं! मैं तेरा हॅूं!१ 

धन तेरा है, सुख तेरा है 
करनी तेरी, फल तेरा है 
मैं तेरा हॅूं! मैं तेरा हॅूं!२ 

तू सुंदर है, मतवाला है 
तू दयाधर्म का दानी है – 
जो कुछ भी मिले मुझको तुझसे – 
मैं उसमें मोद मनाता हॅूं 
मैं तेरा हॅूं! मैं तेरा हॅूं!३ 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्‍ण आठवले 
(शिर्डीच्‍या साईबाबांच्‍या चरित्रावर आधारित काव्‍य)

Sunday, October 16, 2022

अगा पुंडलीका

मातृपितृभक्ती शिकवी अगा पुंडलीका!ध्रु. 

देव भुलला सेवेला 
विटेवरी थांबवीला
तीच भक्ति देई सत्वर अगा पुंडलीका!१

पितृहृदय प्रेमा कळु दे 
मातृपितृचरणा चुरु दे 
कृतज्ञता प्रकटो नयनी, आसवेच गंगा!२ 

दिव्य तुझा सेवाभाव 
जिंकलास देवराव 
तूच देव तत्त्वाचरणे मजसि पुंडलीका!३

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
१३.०३.१९७५

Thursday, October 13, 2022

झणि हो पार्था तू सावध रे

श्रीकृष्‍णांच्‍या बोलण्‍यातील उपरोधाची, क्रोधाची तीव्रता कमी झाली. सहानुभूतीचे मेघ अर्जुनाच्‍या अंत:करणातल्‍या वणव्‍यावर बरसू लागले. आताच्‍या त्‍यांच्‍या बोलण्‍यात अनौपचारिकता होती. 

अर्जुनाचा शोक कसा अनाठायी होता हे ते खुबीने दाखवू लागले. 
अरे नाश होतो म्‍हणतात तो देहाचा – परब्रह्माला नाश ही अवस्‍थाच ठाउक नाही.  माणूस शूर ठरतो त्‍याच्‍या सोशिकपणाच्‍या बळावर.
 
वक्‍तृत्‍वाचा तो गंगौघच होता. अर्जुनाच्‍या मनावरचा भार हलका होण्‍याला या बोलण्‍याची फार मदत झाली.

परस्‍परविरुद्ध विचारांच्‍या आवर्तात सापडलेल्‍या अर्जुनाचा तोल सावरायला भगवंतांनी दिलेला धीर उपकारक ठरला. 

भगवान् म्‍हणाले - 

धीर धरी, पुस अश्रुसरी, 
झणि हो पार्था तू सावध रे 
तुज खुळा म्‍हणू की पंडित रे? ध्रु. 

ज्‍याचा शोक न करणे कधिही 
त्‍यासाठी तू रडसि प्रत्‍यही 
पांडित्‍याच्‍या गप्‍पा करता 
वेडेपण दिसते जगास रे!१  

तूच सर्व का विश्‍व निर्मिले 
प्राण्‍यांतरि चैतन्‍य ओतले 
तू न मारले तरि का कोणी 
शाश्‍वत जगती राहिल रे!२  

बाल्‍यानंतर येते यौवन 
यौवनांतिही तसे वृद्धपण 
जन्‍ममृत्‍युचे चक्र सदोदित 
नियमित असते फिरते रे!३  

अशाश्वताचा शोक नको तुज 
सुखदु:खांचा केवळ भासच 
सहनशीलता निशिदिनि वाढव 
सोसण्‍यात नित गौरव रे!४  

इंद्रियवश जो मानव होई 
चैतन्‍याते विसरून जाई 
सुखदु:खांच्‍या गिरक्‍यांमाजी 
भोवळ चित्ता येते रे!५  

जे नाही ते असेल कैसे? 
जे आहे ते लोपे कैसे? 
तनु नश्वर ही शाश्वत आत्‍मा 
मर्म एवढे जाण बरे!६  

ज्‍यास जन्‍म ना, मृत्‍यु न त्‍याला 
आत्‍मा नच कधि घडला फुटला 
वस्‍त्रांतर करि मानव जैसा 
नवतनुशेला पांघर रे!७ 

जन्‍मा आल्‍या मरण ठाकते
मरण पावता जनन लाभते 
होणारे ते न चुके कधिही 
शोक न त्‍याचा करणे रे!८  

जन्‍मजात तू क्षत्रिय पार्था 
तुला न शोभत अशी भीरुता 
धर्मयुद्ध तर क्षत्रियास जणु 
दार खुले स्‍वर्गाचे रे!९  

रणी मरशि तर स्‍वर्गा जाशी 
विजयी होता मही भोगशी 
युद्धासाठी हो कृतनिश्‍चय 
झटकुन मोहा ऊठ त्‍वरे!१०  

विजय मिळो वा लाभो अपजय 
समान दोन्‍ही समज धनंजय 
द्वंद्वातीता युद्ध करी तुज – 
पाप न तिळभर लागत रे!११  

स्‍वधर्मदीपक घेउन हाती 
पुढे पुढे चालणे संप्रती 
अधर्मकंटक निखंदता- अपघाता 
तिळहि न वाव उरे!१२  

कशास ओझे शिरि वागविशी 
नसती चिंता कशास करसी? 
कर्तव्‍याचे धरुनि वल्‍हे 
जीवननौका वल्‍हव रे!१३   
    
रचयिता : श्रीराम बाळकृष्‍ण आठवले

Wednesday, October 12, 2022

ह्या गीतेच्या सरितेतीरी सुरम्य कुटि बांधुनी रहावे

गीतेची पावन गंगा शतकानुशतके वाहत आहे.  तिच्या तीरावरती नवनव्या प्रमेयांची वने बहरली आहेत. प्रवाहावरून वाहत येणाऱ्या वाऱ्याच्या मंद झुळका अंगांगावर रोमांच फुलवीत आहेत.

कुठलाही श्लोक गुणगुणावा आणि जिभेवर विरघळणाऱ्या खडीसाखरेप्रमाणे त्याच्या अर्थाची गोडी मनात रेंगाळत राहू द्यावी.  डोळे सजल व्हावेत, कंठ दाटून यावा - मनाला समाधिसुखाचा अल्पांशानं का होईना अनुभव लाभावा.

गीता गाउली आहे, दीनांची माउली आहे, संसारतापानं पोळणाऱ्यांची सावली आहे हे जाणवत असताना मनात एकच स्वप्नपुष्प फुलू पहाते -
---------------------------------------

ह्या गीतेच्या सरितेतीरी सुरम्य कुटि बांधुनी रहावे
सांजसकाळी आचमनांनी गंगेसम मन निर्मळ व्हावे!

अवगाहन नित करता करता
विनम्रभावे समरस होता
सुदाम होउनि चित्तमुकुंदा मुठीमुठींनी पोहे द्यावे!१

अर्थसुगंधित पवन येउनी
रोमरोम तनि जात फुलवुनी
आनंदाश्रूंच्या धारांनी तदा चिंब मी भिजुनी जावे!२

अनंत रत्ने असंख्य मोती
विचारेच या डोळे दिपती
कृष्णभक्तिचे काजळ रेखुन नेत्रांचे पारणे फिटावे!३

कधी संभ्रमी धनंजयासम
ग्रासत असता विषण्णतातम
झोत प्रभेचा अवचित येता विहगासम गगनी विहरावे!४

मानसात मुरलीधर यावा
वेणुनाद श्रवणी साठावा
वत्सासम मी दुडुदुडु धावत गीताधेनूशीच झटावे!५

ज्ञानकर्मभक्तीच्या त्रिदला
वाहुनिया श्रीहरिपदकमला
मीरेसम सर्वस्व समर्पुन माधवात त्या मी मिसळावे!६

गीत-गीता
कवि - श्रीराम आठवले

अमर अमर ती गीतावाणी

गीता - भगवंतांनी गाइलेली सुमधुर गीता! अमृतमय गीता! स्फूर्तिदायिनी गीता! पुरुषार्थबोधिनी गीता! अवघे ७०० श्लोक पण संजीवनीने भरलेले - भाविकांना पुरतेपणी भारून टाकणारे.

अशी ही गीता आपल्या सगळ्यांचीच माता, वात्सल्याचा सागर, विचारांचा रत्नाकर. तिच्या चिंतनाने मनाला स्नान घडते विवेकाचे पोषण घडते अशी सुसंस्कार घडवणारी गीता, संत ज्ञानेश्वरांनी मराठीत आणली - 'इये मराठीचिये नगरी ब्रह्मविद्येचा सुकाळ' केला.
गीता आणखी सोपी केली आचार्य विनोबांनी! तीच गीता छोट्या छोट्या गीतांतून आणता आली तर - गाताही आली तर..

श्रोतेहो - आपण संतांनी मला पावन करून घ्यावे, सुरात सूर मिसळून द्यावा - अमृतसागर उचंबळावा हीच प्रार्थना! हीच चरणी विनवणी!

-------------------------------------
मधुरागांनी मंजुस्वरांनी
गाऊ पूजू कल्पसुमांनी
अमर अमर ती गीतावाणी!ध्रु. 

अनंत आत्मा काया भंगुर
देहभावना विसरुनि सत्वर
प्रभू तोषवू कर्मफुलांनी!१

काय करावे जधी कळेना
विकल्प उठती मनात नाना
सहाय्य गीता होत तत्क्षणी!२

लोकसंग्रहा देत प्रेरणा
अंगांगी निर्मिते चेतना
तत्पर ठेवी तत्त्वपालनी!३

तोल मनाचा नित सांभाळी
सदा कृपेची पाखर घाली
वात्सल्याचा सागर जननी!४

युगे लोटली उभी तरीही
ज्ञानदीप तो तेवत राही
तीच सुकाणू नौकानयनी!५

अमर अमर ती गीतावाणी!
गीत गीता
कवि : श्रीराम आठवले

Sunday, October 9, 2022

गीता गाता येते



गीता गाता येते गाता गाता कळते!ध्रु.

जीवन ही रणभूमी आहे येथे लढणे अटळच आहे 
प्रहार करणे तसे झेलणे हरिस्मरण तर श्वसनच आहे 
जे जे कळले, वळते!१ 

सरळ मनाचा अर्जुन व्हावे, कृष्णाला सारथी करावे 
असा सद्गुरु नाही दुसरा तने मने श्रीहरिचा व्हावे 
सत्कृति पूजन घडते!२ 

पाचही प्राणांचा या पावा, आपआपला श्रवण करावा 
नित जावे प्रेमाच्या गावा, का बाळगणे कुणी दुरावा 
साक्षीपण हितकर ते!३ 

गीताभ्यासी ये ओळखता कसा हासरा कसा खेळता 
सुमन मनाचे बघता बघता हरिचरणी राहणे योग्यता 
अतूट असते नाते!४ 

खचायचे ना कधी मनाने, झेपावे गगनी विहगाने 
तन हो बळकट व्यायामाने नरनारायण सोऽहंध्याने 
कृष्ण, कृष्ण म्हण नुसते!५
 
कर्मफलाची आशा नाही सुखदुःखांचा स्पर्शच नाही 
गुणातीत हा होऊन जाई असून जगती जगात नाही 
कोडे अलगद सुटते!६ 

अवघ्या आशा श्रीकृष्णार्पण श्रीहरि कर्ता समजुन उमजुन 
हलके फुलके झाले तनमन, श्रीगीतेचे हे पारायण
फला सुफलता मिळते!७ 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
०५.०५.२००४

केडगावची अतिशय प्रेमळ नारायण माउली

केडगावची अतिशय प्रेमळ नारायण माउली 
पुन्हा पुन्हा या बेटावरती स्मितवदने वदली! ध्रु.
 
श्रीनारायण जय नारायण दत्त दत्त बोला 
आत्म्यावर विश्वास ठेवुनी आनंदे डोला 
वेदनेवरी आपण होउन फुंकर ती घाली!१ 

संध्यावंदन समय न चुकवा परमलाभ होई 
गायत्रीच्या मंत्रोच्चारे मळ धुतला जाई
दारे खिडक्या प्रभातसमयी ठेवा पूर्ण खुली!२ 

का बाऊ करणे दुखण्याचा दत्तनाम घ्यावे 
थोडे थोडे भस्म घेउनी देहा लावावे
खडीसाखर या रसनेवरती अलगद विरघळली!३ 

अनुग्रहच नारायणगुरुचा कर फिरला देही 
मन हो सुस्थिर भक्ता केले जसे वज्रदेही 
शिकवा बाळा रोग पिटाळा आठवल्या ओळी!४ 

सत्यच नारायण पटण्याला सामूहिक पूजने 
समरसता साधाया पोषक अन्नदान घडणे 
धर्म सनातन रक्षणकर्ता नाडी ओळखली!५ 

रसिकांचा राजाच जसा हा दीनांचा बंधू 
कुशल संघटक हेच बिंबवी तुम्ही आम्ही हिंदू 
छुपे आक्रमण धर्मावरचे थोपवी त्या वेळी!६ 

सत्य न मरते अपप्रचारे अंतर्मन साक्ष
कर्तव्याच्या पालनात प्रत्येक असो दक्ष
परानुकरणाची दृढ बेडी क्षणार्धात तुटली!७ 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
१६ ऑक्टोबर २००३

Wednesday, October 5, 2022

प्रतिप्रश्नाला असते उत्तर वाचत जा गीता चिंतन करता निशिदिनि त्याचे सरताती चिंता!



प्रतिप्रश्नाला असते उत्तर वाचत जा गीता 
चिंतन करता निशिदिनि त्याचे सरताती चिंता!ध्रु.

कोण असे मी? "तो मी तो मी" मनास बजवावे 
श्वासाला ते नाम जोडुनी आपण ऐकावे 
माधव बोले नित अपणाशी अभ्यासा बसता!१ 

काय करू मी? प्रश्न व्यर्थ हा, कार्य काय ठरले
निर्वाहा जे साधन आले, उपासना ठरले 
पूजन ते तर भगवंताचे सद्भावे घडता!२
 
मन का कष्टी? नावड का ती अपुल्या कामात 
देहबुद्धि ती भूलवू पाही घे घे ध्यानात
मनास अपुल्या करुनि मोकळे देवाशी वदता!३

मी का रोगी? व्यथा-यातना का मम देहाला? 
काय नि कितिदा कैसे खाशी विचार अपणाला 
तुझा तूच आजारा कारण निदान हे कळता!४ 

जे नच जवळी तेच हवेसे का ऐसे वाटे? 
जे मजपाशी असे सदाचे का न कळो येते? 
मना वळव रे आत साधका त्वरा करी आता!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२९.०९.१९८९

Tuesday, October 4, 2022

जय जय तुलसीदास

जय जय तुलसीदास, 
करा हो भक्ताचे घरि वास!ध्रु. 

तुलसी, तुलसी मानस गाते 
जय सियाराम कुणि कानी म्हणते 
ये तुलसीचा वास!१ 

श्रीरामाची सुभग आकृती 
उभी राहते नयनांपुढती 
मन भिडले गगनास!२ 

गगन निळे श्रीरामच आहे 
मन पवनाचा पुत्रच आहे 
रामदूत जणु खास!३ 

मानसात मन करि अवगाहन
श्रीरामाचे मिळे निमंत्रण 
भेटे जीव शिवास!४ 

काम मनीचा राम करा हो 
पंकातुन पंकज फुलवा हो 
रामच तुलसीदास!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२६.०७.१९८४

Sunday, October 2, 2022

महात्मा गांधी हा जप करा आतल्या रामाचा कर धरा!

महात्मा गांधी हा जप करा 
आतल्या रामाचा कर धरा!ध्रु. 

भाषा ही शब्दांची नसते 
भाषा तर हृदयाची असते 
श्रद्धा श्वासच अपुला करा!१ 

या सत्याच्या मार्गावरती 
निखारेच जणु फुलले असती 
तरीही सत्याग्रह तुम्ही करा!२ 

विवेक ज्या त्या हृदयी असतो 
खचितच जागा करता येतो 
आसरा हिंसेचा नच धरा!३

जग हे जगते प्रेमाखातर 
जग हे मरते प्रेमाखातर 
सुजनहो विचार यावर करा!४

साधे जगणे उच्च विचार 
विचार तैसा हो आचार 
पारख अपुली आपण करा!५
 
रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२२.०६.२००१