Saturday, May 29, 2021

वीर विनायक सावरकर


वीर विनायक सावरकर!
वीर विनायक सावरकर! ध्रु.

व्यक्ती जाते, नाम राहते
गुण दाखवते, स्फूर्ती देते
तूच मना घाली आवर! १

मोह मनाचा झटकुन टाक
कर्तव्याची ऐकुन हाक
तोल आपुला तू सावर! २

तळमळ त्यांची तू जाण
आयुष्याचे कल्याण
शक्तीचा अंगी सागर! ३

कच खाणे शतदा मरणे
मनुजाला लाजिरवाणे
ओंकाराचा कर जागर! ४

स्वार्थी तो होतो त्यागी
रुग्णाचा बनतो योगी
नकोस समजू मी पामर! ५

रचयिता ; श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२०.६.२००१

Tuesday, May 25, 2021

जनांस सांगे प्रल्हाद..


जनांस सांगे प्रल्हाद
घ्या देवाचा आल्हाद!ध्रु.

उठता बसता, जाता येता
नाम स्मरता सरती चिंता
साद तसा ये प्रतिसाद!१

नारायण विश्वात कोंदला
नकळत अंतःकरणी भरला
सुटे न भजनाचा नाद!२

प्रपंचात या का गुंतावे?
उगा जगाशी का भांडावे?
मनास वळवा तुम्ही आत!३

मन जर रमले नामात
इंद्रिय गण ये ताब्यात
आगळाच हा आनंद!४

मीच मला जर ओळखले
नारायण सगळे कळले
तत्त्व यावया ध्यानात!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले

Saturday, May 22, 2021

गीताई अंगाई गाते


कुशीत घेते हळु थोपटते गीताई अंगाई गाते
कृष्ण कृष्ण म्हणताना आपण पार्थ नि माधव ऐसे वाटे!ध्रु.

शोकाचे काही ना कारण दुःख उरावर कशास घ्यावे?
आपण करतो असे न काही कर्तेपण का शिरी धरावे?
जे ज्याचे त्या करता अर्पण कृष्णबासरी कानी येते!१

जन्मे वाढे झिजते काया मातीमध्ये मिसळुन जाते
रडायचे ना झुरायचे ना आत्म्याशी तर अपुले नाते
तो मी ती मी सोपी शिकवण श्रीगीताई  देत राहते!२

कर्तव्याला आचरिताना नाम मुखातुन झरत राहावे
कर्मे घडती झरझर सुंदर जनार्दनाने प्रसन्न व्हावे
योग वेगळा मुळीच नसतो गीताई ही शिकवण देते!३

खचायचे ना अडायचे ना ध्यान पुरवते अनंत शक्ती
अभ्यासाने भक्तिपथावर भक्तांची नित होते प्रगती
तू माझा मी तुझीच आई असा दिलासा गीता देते!४

कृष्णचरित गीतेतच भरले रहस्य सांगे गीतामाई
विचारवंता संयत भक्ता कृष्ण निरंतर भेटत राही
सदा सर्वदा वाचा गीता, गा गीता प्रेरणा लाभते!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
९.१०.२०००

Tuesday, May 18, 2021

हरीला भक्तीने बोलवा



हरीला भक्तीने बोलवा
मनाला सत्कर्मी रंगवा!ध्रु.

एक एक गुण मिळता घेता
दुर्गुण तैसा निघून जाता
जीवना अर्थ लाभतो नवा!१

स्वार्थाधिष्ठित नाती गोती
हरिविण दुसरा कुणी न जगती
जिभेला नामामृत चाखवा!२

श्री नारायण जय नारायण 
भागवताचे कर पारायण
याविण छंद न दुसरा हवा!३

जितकी भक्ती तितकी प्राप्ती
भाग्यच समजा विषयि विरक्ती
नारदा सन्माने आणवा!४

वेदनाच जर वाढत गेली
करा कल्पना वाजत मुरली
देहही बदलायाला हवा!५

सुखदुःखातहि संधि साधतो
नामाविण क्षण जाउ न देतो
भक्त तो भगवंताला हवा!६

सदाचार सवयीचा होता
श्रीकृष्णासम लाभे नेता
अर्जुना पार्थसारथी हवा!७

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
१९९६

Sunday, May 16, 2021

चिरवियोगाने दिलेला धडा..

जे गेले ते पुन्हा न येते रडू नको तू झुरू नको
उरले त्याची घेई काळजी, जपणे जपणे सोडु नको!ध्रु.

रडशी तर पडशील एकटा, आरोग्यही ना राहील
उपासना कर शक्ती साठव हो जीवा उद्यमशील
चैतन्यास्तव एक क्षण स्मर, तास तास घालवू नको!१

जो गेला त्या दोष न द्यावा कारण तो तर देवाचा
जन्ममरण का असे हातचे पराधीन नर नित्याचा
श्रद्धेचे त्या श्राद्ध म्हणावे, उगाच भपका करू नको!२

अचानक कधी रांगेमध्ये तुझाही नंबर लागेल
करायचे हे राहुन गेले म्हणून कष्टी होशील
करुनि भले हो नामनिराळा मी केले हा गर्व नको!३

देवालाही दोष न द्यावा कर्म जसे फळ लाभतसे
एकाचेही दुसऱ्या जीवा सोसायाला लागतसे
प्रसंगास तू हो सामोरा रणातुनी पळ काढु नको!४

जीवन म्हणजे एक लढाई हजार जखमा होणार
विव्हळ थोडा पुन्हा हो खडा वीर असशि तू झुंजार
अभिमन्यू झाशीची राणी प्रताप यांचा भुलू नको!५

मरणही शिकवी जगावयाला अनुभवास ये माणुसकी
शेजारी ही धावुनि येती अनोळखा ही बंधुच की
हरि स्मरण कर पुन्हा पुन्हा तू व्यसनी कसल्या गुंतु नको!६

सोसायाचे चुकत नसे तर हासत हासत सोसावे
दुर्दैवाला ठरवी दुर्बळ जीवनगाणे तू गावे
स्वरूप आनंदाचा स्वामी होशी तू शंकाच नको!७

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
७.६.१९९९

Thursday, May 13, 2021

संसार म्हणजे परमार्थाची प्रयोगशाळा



परमार्थाची प्रयोगशाळा आहे संसार
आग्रह घडवी येथे वटवट शांत सदाचार!ध्रु.

वाणीतुन प्रकटते साधना का मग भांडावे?
अपशब्दांनी का कोणाच्या मनास दुखवावे?
सहन करी जो शिवानुयायी अंती ठरणार!१

कुणि न सांगता कामे सारी झटपट उरकावी
टापटीप ती तैशी आस्था जनां कळो यावी
घर हे मंदिर गमते जेथे अभंग म्हणणार!२

दुसऱ्याचे सुख ते माझे सुख अनुभवि हे जाणे
सात्त्विक आहाराची गोडी सत्त्वस्थच जाणे
गीताजीवन जगता यावे साधक बघणार!३

योगायोगे येथे जमलो पुढचे ना कळते
जे ते भेटे हरिरूप ते का न मना कळते?
नामी रंगे राम तयाचा शिक्षक होणार!४

नरनारी आबालवृद्ध ही सगळी श्रीराम
प्रत्येकच घर ठरे अयोध्या भाव जनी ठाम
आपुलकीचे रेशिमधागे शाली विणणार!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२२.६.१९९५

दिंडी सत्याची पुढे पुढे चालली..


दिंडी सत्याची पुढे पुढे चालली!ध्रु.

सत्य हाच देव येथे प्रेम देवघेव
बंधु एकमेकां देती भावभरे खेव
ज्योत ज्ञानाची अंतरि तेवली!१

स्वप्नी दिले राज्य झाला राजा वनवासी
प्राणमोल दिले पिता जागे वचनासी
स्थिती योग्याची अंतरि बाणली!२

धर्म नाही सोडणार छत्रपती बोले
जगू तर पुन्हा लढू पराक्रम बोले
मरणात ती अमरता जगली!३

न्यायाधीश सांगे खुना मृत्यु हाच दंड
सत्ता पडे सत्यापुढे हिमासम थंड
पापे लाजेने मान खाली घातली!४

जन्मसिद्ध हक्क राज्य हिंदवासियांचे
प्रगतिचे गाडे कोठे नाही अडायाचे
मने निर्धारे पुरी पुरी चेतली!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
१९८२

Friday, May 7, 2021

आवाहन श्रीनवनाथांना



भावभरे नमितो नवनाथा प्रभातसमयी अंतरि या
प्रणवाचा हुंकार ऐकवत अज्ञाना निरसाया या!ध्रु.

अश्रू झरती पुलकित काया सोsहं स्पंदन जाणवले
प्रसन्न रविराया ये उदया मन्मन नकळत मोहरले
अबोल बोली बोलविण्यासी प्रबोधनासी या हो या!१

नयनदले मी मिटूनि घेता हृदयकपाटे खुलताती
मौनातुनि संवाद स्फुरता धन्य धन्य होतात श्रुती
पाहिले न जरि, बोललो न जरि निजशिष्या कवळाया या!२

नवनाथा हो सादा आधी मी पडसादा परिसावे
मूर्ती आधी दिसता छाया चरणधूलि मज बनवावे
वियोग पळभर साहवे न मज करुणाघन हो वर्षत या!३

आदिनाथ तो तया वंदिता वाणी वेदवती होते
गीतातुनि घे आकृति गीता बावरते मन बावरते
कसे करू मी स्वागत आता कर जोडुनिया म्हणतो या!४

भस्म दिले ते चर्चुनि भाळी सदाशिवाचे स्मरण करू
रुद्राक्षाची माळ घालुनी मी शिव मी शिव घोष करू
जिवाशिवाचा योग साधण्या या नवनाथा सत्वर या!५

त्रिशूल करिचा शूला शमवी दक्षिण कर अभया देई
अर्धोन्मीलित नेत्र आपुले देती सोsहंची ग्वाही
विश्र्वनिकेतन हे नवनाथा विश्वात्मक मज करण्या या!६

देहाचे देहत्च निमाले अनुभव ऐसा येऊ दे
ध्येय ध्याता ध्यान त्रिपुटी पूर्णत्वाने लोपू दे
अद्वय सुख भोगाया शिकवा श्रीरामा सुखवाया या!७

रचयिता :  श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
१६/१७.२.१९७७

करु या पूजन श्रीनवनाथांचे..

चला सयांनो, करु या पूजन श्रीनवनाथांचे!
पूजन करता उजळत तनमन भाग्य भाविकांचे!ध्रु. 

भक्तीमध्ये जरा न थारा असतो शंकेला
स्थलकालांच्या सीमा लंघुन साधक गेलेला
अंगी येते हत्तीचे बळ लढत राहण्याचे!१

सृष्टिचक्र गति चमत्कार हा मोठ्याहुन मोठा
काळ जखम करि, घाली फुंकर कठोर का म्हणता
महाकाल जो आदिनाथ त्या नमन करायाचे!२

वाचत जाऊ समजुन घेऊ हातातिल पोथी
समजुन घेऊ सांगत जाऊ नाथांच्या गोष्टी
पसाऱ्यातले सार तेवढे वेचुन घेण्याचे!३

फुले शुभ्र वसनेही शुभ्रच रहस्य जाणावे
प्राणांचेही मोल देउनी शीला रक्षावे
ध्याना बसता पळून जाते भय कलिकाळाचे!४

ललित कथांचे, गीतांचे वा रूप बघा देउन
संवादाची रुची आगळी नाट्य बघा लिहुन
सुधासागरी आनंदाने तरत राहायाचे!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले 
१९.४.२००१
वरुथिनी एकादशी

Thursday, May 6, 2021

रामकृष्ण गा मना



राम राम राम राम राम राम गा मना
कृष्ण कृष्ण कृष्ण कृष्ण कृष्ण कृष्ण गा मना
राम कृष्ण राम कृष्ण राम कृष्ण गा मना!ध्रु.

राम अंतरातला तोच नाम घेववी
कृष्ण हा करातला तोच कार्य साधवी
धैर्य ठाम बाळगी सचेतना मना मना!१

देहदुःख सोसणे तप न या विना दुजे
गात गीत हासणे जप असेच जाणिजे
अर्थ जीवनातला शोध शोध रे मना!२

अनादि तू अनंत तू पुन्हा पुन्हा बजावतो
तूच पार्थ कृष्ण तू तुझे तुलाच सांगतो
ज्ञानदेव नामदेव तूच रे पहा खुणा!३

रडू नको झुरू नको खचू नको मना कधी
संधि साध नेमकी सापडे कधी मधी
सावधान सावधान सावधान हो मना!४

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२७.६.२०००

Monday, May 3, 2021

उमाधवा हे सदाशिवा..

या देही या जन्मी जाणव नित्य प्रभाती जिवा शिवा
उमाधवा हे सदाशिवा!ध्रु.

शिव शिव म्हणता मन शिव होई
मन शिव तनु रोमांचित होई
शीतल गंधित वायुलहर गारवा गोडवा तिचा हवा

सत्य नि सुंदर ते शिव असते
त्यांचे चिंतन उपकारक ते
श्रवण नि कीर्तन स्मरण शिवाचे व्हावे हा तर ध्यास जिवा

थोडे तरी उतरावे लागे
मनहि न बघते वळून मागे
तुझी पिंड दिसताक्षणि नयना सदानंद लाभला जिवा

धवल फुले ती गंध चंदनी
धवल चंद्रिका प्रकाशे मनी
अभिषेकाची ही जलधारा देत गारवा तप्त जिवा

हे गंगाधर हे फणिवरधर
हे शशिशेखर हे गिरिजावर
ज्ञानज्योती पिंडच गमते शिवभक्ता आलोक हवा

सृजन नि विकसन तसे विसर्जन
तिन्ही अवस्थांचे अवलोकन
तूच करविशी आदिनाथ हे वंदनीय श्रीगुरुदेवा

तू मृत्युंजय हरवि मरणभय
रहस्य उकलुन फेडी संशय
नाथसंप्रदायी जो झाला त्या पाठी तू असशि शिवा

शिव हर शंभो महादेव तू
गणनाथाचा वंद्य पिता तू
तव प्रिय गिरिजा प्रथमा शिष्या नमन तुला रे सदाशिवा

सुरसेनानी जन्मा येवो
असुरांचे साम्राज्य संपवो
या हेतूने नियती जोडी गिरितनयेशी तुझा दुवा

अप्रिय दाहक गिळता यावे
वाण सतीचे मज पेलावे
युक्तीसह दे शक्ति आणखी नकोच काही उमाधवा

श्र्वासावरती पूर्ण नियंत्रण
प्रसन्न मन अन् सुस्थिर आसन
अभ्यासा रामास बसवुनी स्वरूपदर्शन घडव शिवा

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२.२.१९९६

Saturday, May 1, 2021

आईबाप हे दैवत माझे



माझे बाबा विठ्ठल
आई रखुमाई!ध्रु.

रोज सकाळी तया वंदितो
डोळे भरुनी दर्शन घेतो 
पूजा ही होई! १

शुभं करोति म्हणता म्हणता
पाठांतर हो बघता बघता
गानी रस घेई!२

बहीण माझी जवळी येते
मांडीवरती आपण बसते
मी मोठा होई! ३

भांडण होते लगेच मिटते
कधी ऊन कधी सर कोसळते
श्रावण मी पाही! ४

मनात येते घरच पंढरी
बुडवावे ते आपण गजरी
वारकरी होई!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले

वसंत व्याख्यान माला

प्रबोधाय प्रमोदाय
प्रवृत्तोऽयमुपक्रम: ।
पुण्यपत्तनवैशिष्ट्यं
ज्ञानसत्रं पुरातनम् ।।

अर्थ : 
नागरिकांना ज्ञान लाभावे, त्यांचे मनोरंजनही व्हावे म्हणून वसंत व्याख्यान माला हा न्या. म.गो.रानडे यांनी सुरू केलेला उपक्रम पुण्यनगरीचे आगळे वैशिष्ट्यच आहे.

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले