शब्द साल ही वरवरची हो काढुनि टाकावी रसिकवरा हो ब्रह्मरसाची गोडी चाखावी!

शब्द साल ही वरवरची हो काढुनि टाकावी
रसिकवरा हो ब्रह्मरसाची गोडी चाखावी!१

बोलांचे या लक्ष्य ब्रह्म जे ते ध्यानी घ्यावे
नुसत्या बोला मोल न काही फोलचि समजावे!२

शब्द वाचता अंतःकरणी भाव हवा बिंबला
अर्थ न जर का ध्यानी आला शीण व्यर्थ झाला!३

शब्द सुगंधित, मृदुल, मनोहर ऐसे वेचियले
ब्रह्मरूप व्हा स्वांगे रसिका ऐसे मी म्हटले!४

आत्मानंदच रत्न अमोलिक लाभतसे भाविका
सूक्ष्मसूक्ष्मतर भाव विवरिते ज्ञानाची दीपिका!५

मानस हळवे अतीव कोमल ज्या ज्या भक्ताचे
त्यासी उमगे तत्त्व यातले तो मोदे नाचे!६

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
०८.०२.१९७४
तालगीत, श्री ताल

(आहाच बोलाची वालीफ फेडिजे
आणि ब्रह्माचि याची आंगा घडिजे
मग सुखेसी सुखाडिजे सुखचि माजी
ऐसे हळुवारपण जरी येईल
तरीच हे उपेगा जाईल
एरव्ही आघवी गोठी होईल
मुकिया बहिऱ्याची
या ज्ञानेश्वरीतील ओव्यांवर आधारित काव्य. 
ज्ञानेश्वरी ज्ञानकिरणे या स्वामी माधवनाथांच्या प्रवचनावर आधारित)

परमात्म्यास नमन - वंदना

विश्वकर्ता, विश्वपिता व विश्वगुरु अशा परमात्म्यास नमन असो. परमात्म्याने हे विश्व निर्माण केले. ते सर्व व्यापून त्याला सामावून तो राहिला आहे. तोच निर्माता, पिता, पालनकर्ता व गुरु आहे.  त्याची शक्ती आणि विस्तार याला अंत नाही. त्याच्या इतकी थोर विभूती विश्वात अन्य नाही. त्याच्या व्यापक स्वरूपाला शतश: नमस्कार असोत. तो एक व सर्व आहे. 

वंदना

विश्वनाथा, विश्वरुपा, हे अरूपा वंदना!
विश्व व्यापुनि शेष उरशी निर्गुणा रे वंदना!ध्रु.

तू न दिसशी, आत वसशी, तोल माझा राखशी
योग्य जे तितकेच ते तू कार्य हातुन घडवशी
कालियाच्या मत्त माथी नाचलासी नंदना!१

माय तूचि, तात तूचि सद्गुरो असशी जसा
सगुण निर्गुण जरी विलक्षण भक्तिचा देशी वसा
आवडी आराधनेची राख इतकी याचना!२

यज्ञ जेवण, यज्ञ निद्रा, यज्ञ विश्रांती असे
यज्ञ चर्चा, यज्ञ चिंतन, यज्ञ गायनही असे
बासरीचे सूर सुंदर साथ गीता गायना!३

थोर विभुती अन्य नाही भान इतके राहु दे
स्तवन करण्या शब्द अपुरे यत्न वेडा थांबु दे
राम तो तू, कृष्ण तो तू, श्रीहरे समदर्शना!४

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
(बीज अंकुरले मधून)

शरणागत मजसी जो झाला तो उद्धरिला, तो उद्धरिला!

शरणागत मजसी जो झाला
तो उद्धरिला, तो उद्धरिला!ध्रु.

मजसी स्मरता, मज आळविता
माझेची गुण गाता गाता
स्थिर एक ठिकाणी जो झाला!१

वाममार्ग टाकुनी भजावे
पश्चात्तापे पावन व्हावे
मग साधक अति निकटी आला!२

पापी तरले, मार्गि लागले
नामस्मरणे जे गहिवरले
मम कीर्तनि जो रंगुनि गेला!३

माझे रूप जयाच्या नयनी
मन्नामा उच्चारी वाणी
प्रभुसेवा भूषण हो ज्याला!४

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
१८.०३.१९७४
बिभास, त्रिताल 

(जयाचिये वाचे माझे आलाप
दृष्टि भोगी माझेचि रूप
जयांचे मन संकल्प
माझेचि वाहे
माझिया कीर्तिविण
जयांचे रिते नाही श्रवण
जया सर्वांगी भूषण
माझी सेवा
या ज्ञानेश्वरीतील ओव्यांवर आधारित काव्य
ज्ञानेश्वरी ज्ञान किरणे या स्वामी माधव नाथांच्या प्रवचानावर आधारित)

अतूट नाते आहे माझे इथल्या मातीशी हृदय मिळाले प्रेमे हृदया मन मग अवकाशी!

अतूट नाते आहे माझे इथल्या मातीशी 
हृदय मिळाले प्रेमे हृदया मन मग अवकाशी!ध्रु. 

घड्याळ बोले तसे हृदय हे टिक टिक करताहे 
मौन पाळता नयन झाकता श्रवणी येताहे 
ओळख पटली तसा नितू तू गालातच हसशी!१

जन्मामागुन जन्म लोटले टिकते ते नाते 
सदेह किंवा विदेह याला महत्त्व ते नसते 
पुढचे पाउल पुढे टाक तू मोठ्याने म्हणशी!२ 

आपण मांडके अश्वावरती बैठक ती ठाम
निर्धाराला पार पाडता होतो बेफाम 

खूण असे ही पूर्ण सिद्धता झुंज झुंजण्यासी!३

जागोजागी वेळोवेळी दिसावेस तू नितू
स्मरणगाठ ही म्हणून बांधते शुद्ध शुद्ध हेतू 
तुझे मनोरथ पूर्ण कराया बळ ये हाताशी!४ 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२०.०५.२००६

हृदयस्थे प्रेरणा केली

हृदयस्थे प्रेरणा केली
तै लेखणी हाती धरली
झरझर झरल्या सुखद ओळी
विश्वासाच्या!१

आत्म्यावरती विश्वास
श्री सद्गुरूंचा निदिध्यास
बनवी नृसिंह माणसास
सांगे नीतू!२

नीतू मांडके जगन्मित्र
जगी हिंडला सर्वत्र
यशस्वी अरत्र परत्र
कीर्तिवंत!३

मांडकेची जी आखणी
शस्त्रक्रियेची मांडणी
रोग्याशी नात्याची जुळणी
अतुला ती!४

अलका त्याची सहचारिणी
सुखदुःखी सहभागिनी
नीतू तीचिया अंतःकरणी
ठसलेला!५

धन्वंतरी हवा ऐसा
ज्याचा जनतेला भरवसा
संरक्षक हा वाटे खासा
रोगग्रस्ता!६

करता करता काम होते
लढता लढता विजय भेटे
हसता हसता दुःख मिटे
भाविकाचे!७

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
३१.०१.२००९

चिरंजीव (डॉ) नीतू मांडके

चिरंजीव हा नितू मांडके चिरंजीव झाला
का हृदया याने हात जणू घातला!ध्रु.

डॉक्टर कसला हा रुग्णांचा होता सवंगडी
रडवी तोंडे हसरी होती फुटताक्षणि कोंडी
मनोमनी नितु भगवंताला थँक यू जणु वदला!१

बालपणा प्रौढत्वी जपला शिकवण शाळेची
व्रात्यपणा अति निकोप खूणच या भावेस्कुलची
तनमनबुद्धी तिन्ही कार्यरत वश धन्वंतरिला!२

भगवंताच्या राज्यामध्ये अवघड ना काही
माणुस परि बिघडवून ठेवी निसर्ग दे ग्वाही
निरगाठी सुरगाठी करता प्रवाह हो मोकळा!३

अशोक कोणा नितु कोणाला हा तर नचिकेता
यमधर्माच्या दारावर हा टकटक करि नुसता
दोघेही खळखळून असतिल हसले शुभ घडिला!४

ज्याने त्याने हवे जपाया घड्याळ हे आपले
संयम आस्था आस्तिकतांना हवे जतन केले
पूर्वग्रह भिरकावुन भेटो हृदयच हृदयाला!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
८.०६.२००३ 

सकल जिवांसी तारायासी अवतरली गीता!

सकल जिवांसी तारायासी अवतरली गीता!
अवतरली गीता!ध्रु.

साहित्याचे केले मंथन
आले लोणी सहजचि उसळुन 
मोह निरसिते, पथा लाविते करुणामयि माता!१

देह नव्हे मी, अव्यय आत्मा
स्थिरचरव्यापी तो परमात्मा
देहाहंकृति कणहि न उरवी श्रीभगवद्गीता! २

स्वकर्म करुनी हरिस अर्पिणे-
त्या सुमनांची माळ गुंफणे
करि मन निर्मळ, ज्ञानहि देई मातेची ममता!३

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
१०.१२.१९७४
(हे गीतानाम विख्यात
सर्व वाङ्मयाचे मथित
आत्मा जेणे हस्तगत रत्न होय
या ज्ञानेश्वरीतील ओवी वर आधारित काव्य)

ज्ञानेश्वरी ज्ञानकिरणे या स्वामी माधवनाथांच्या विवरणावर आधारित

ही अशी जीवनी गीता!

भरभरून वर्षे मेघ
नच राखुन ठेवी काही
जे उदंड जवळी झाले
ते खुल्या मनाने देई
मज शिकवी गंगामाता
ही अशी जीवनी गीता!१

माथ्यावर तळपे सूर्य
या तपस्येस ना अंत
धरणी जरि भाजुन निघते
तरि बहरे तिथे वसंत
जणु सोशिकता भूमाता
ही अशी जीवनी गीता!२

पसरले कसे हे गगन
तव मनास ते व्यापून
बघ नयन जरासे मिटुन
ती निळा दिसे आतून
नामातच जग निर्माता
ही अशी जीवनी गीता!३

जो येई तो तो जाई
नच कुणी निरंतर राही
कर्तव्य परंतू पाही
सातत्य तयातच राही
नश्वरी अशी शाश्वतता
ही अशी जीवनी गीता!४

चिंतने उलगडे चिंता
नच दुःखाची मग वार्ता
समजून सोडवी गुंता
घे सूत्र समन्वय आता
हरि आत्मसुखाचा दाता
ही अशी जीवनी गीता!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२७.०९.१९८९

देवा दान मला द्यावे - जीवन उपासना व्हावे!

देवा दान मला द्यावे - 
जीवन उपासना व्हावे!ध्रु.

उठता बसता आठव यावा
जीवनात या ' राम '  भरावा
कर्म सुबक व्हावे!१

जे जे भेटे मजला कोणी
तुझेच ' दर्शन'  त्याच्यामधुनी
भजन करुनि घ्यावे!२

प्रपंचात परमार्थ घडावा
मी, माझेचा विसर पडावा
'  तो मी ' उमजावे!३

कर्मफुले कृष्णास वाहता
गीताजीवन येते जगता
अनुभवास यावे!४

वासुदेव हा विषय असावा
गोविंदाचा छंद जडावा
मन उन्मन व्हावे!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२०.०९.१९८९

लागु दे सोऽहं सोऽहं ध्यास

लागु दे सोऽहं सोऽहं ध्यास!ध्रु.

आसनावरी सुस्थिर बसुनी
अभ्यासामधि जावे रमुनी
खचितचि होइल भ्रांतिनिरास!१

ज्या विस्मरलो त्याते स्मरणे
सोऽहं सोऽहं सतत घोकणे
शांती करील हृदयि निवास!२

बंधन कुठले? द्वंद्व लोपले
आत्माकारच सगळे गमले
जीव- शिव संगम त्या समयास!३

भक्तहृदयि भगवंत येतसे
अंतर्मुख साधका दिसतसे
भाग्य ये अभ्यासे उदयास!४

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२०.०७.१९७४

मारुबिहाग, केरवा- कशी जाऊ मी वृंदावना

(जीव परमात्मा दोनी
बैसोनी ऐक्यासनी
जयाचिया हृदयभुवनी विराजती
या ज्ञानेश्वरीतील ओवीवर आधारित काव्य)

ज्ञानेश्वरी ज्ञानकिरणे या स्वामी माधवनाथांच्या विवरणावर आधारित

कर्म ते होते परिपूर्ण!

कर्म घडतसे हातुनि जितुके करिता ब्रह्मार्पण 
कर्म ते होते परिपूर्ण! ध्रु.

सागरातुनी वाफ निघतसे 
त्या वाफेतुनि मेघ बनतसे 
मेघांच्या जलधारा मिळती सागरास येऊन!१ 

सिद्धि- असिध्दी चिंता कसली? 
कर्मफुले देवास वाहिली -
नर पामर आज्ञांकित प्रभुचा कर्ता नारायण! २

"मी, माझे" हे मुख्य अडथळे 
दूर सारता झरा खळाळे 
शुद्ध प्रेमळ कर्मे देवा तोषविणे आपण!३ 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
०९.०१.१९७४

(देखे जेतुलाले कर्म निपजे 
तेतुले आदिपुरुषी अर्पिजे 
तरी परिपूर्ण सहजे जहाले जाण
या ज्ञानेश्वरीतील ओवीवर आधारित काव्य)

ज्ञानेश्वरी ज्ञानकिरणे या स्वामी माधवनाथांच्या विवरणावर आधारित

आई योगेश्‍वरी यावे माझ्या देही विलसावे !

आई योगेश्‍वरी यावे 
माझ्या देही विलसावे ! ध्रु. 

शक्ति युक्ति तू, भक्ति नीति तू 
प्रीतिरीति तू, स्‍फूर्ति तीहि तू 
अद्भुत खेळा मांडावे! १

रंगावलि तू, दीपावलि तू 
रागावलि तू, नामावलि तू 
शब्‍द तू सुचवत मज जावे! २

सरो वासना धनविभवाची 
विवंचनाही नको कशाची 
कोण मी रहस्‍य उकलावे! ३

कोकणात तू, देशावर तू 
विदर्भात तू, गोव्‍यातहि तू 
शांतते शीतलते यावे! ४

तटिनी भगिनी उषा नि रजनी 
अशनी शयनी मनी नि वदनी 
तुला मज ओळखता यावे! ५

भगवद्गीता सप्‍तशती ती 
नाथभागवत तुझी कृती ती 
अध्‍ययन अवश्‍य घडवावे! ६

हवे नको ते तूच जाणशी 
कल्‍याणाचे साधुन देशी 
अंबिके दयावती यावे! ७ 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले

व्यापकपण शब्दाचे जाहला विषय विस्मयाचा!

व्यापकपण शब्दाचे जाहला विषय विस्मयाचा!ध्रु.

ऐसी शब्दाची गोडी
सुधेच्या गर्वासी खंडी
विषय जो होता श्रवणाचा,
नकळता झाला जिव्हेचा!१

चारुता ऐसी शब्दांची
उघडली खाणच रूपाची
विषय जो होता श्रवणाचा,
नकळता झाला नेत्राचा!२

महिमा कैसा हो गावा
शब्द हा सामावे विश्वा
शब्द जणु चिंतामणि गवसे-
जयाते तो नर भाग्याचा!३

साधका शब्द दीप ठरला
पंथ तेजाने झळाळला
चालणे सुगम बहुत झाले
ऋणाईत झाला शब्दाचा!४

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
७.२.१९७४ सारंग केरवा

(तैसे शब्दाचे व्यापकपण
देखिजे असाधारण
पाहातया भावज्ञा फावती गुण
चिंतामणीचे
हे असोतु या बोलांची ताटे भली
वरी कैवल्यरसे वोगरिली
ही प्रतिपत्ति मियां केली 
निष्कामासी
वरील ज्ञानेश्वरीतील ओव्यांवर आधारित काव्य.)

ज्ञानेश्वरी ज्ञानकिरणे या स्वामी माधवनाथांच्या विवरणावर आधारित

अर्जुना, योग असे ऐसा!

लाभाने आनंद अथवा अलाभाने दुःख न वाटणे असे चित्ताचे समत्व हेच योगाचे सार आहे. 
सुखाच्या वेळेला सुख न दुःखाच्या वेळेला दुःख हे देहधारी माणसाला होणारच. 
विवेकाने सुखदुःख नियमित करता येते पण ते उत्पन्न होतच नाही असे नव्हे. 
आत्मानंदात वावरणाऱ्या माणसाला देहाच्या सुखदुःखांची बाधा होत नाही. तो साक्षी होऊन राहतो. 
अशा योग्यांच्या ठायी मन आणि बुद्धि यांचे ऐक्य असते. मनाचा जसजसा भगवच्चरणी लय होईल तसतसा बुद्धीचाही भगवंताविषयी सहजच निश्चय होईल - मग भगवच्चरणी मन व बुद्धि यांचे ऐक्य होते.
----------

अर्जुना, योग असे ऐसा!ध्रु. 

सुख देहाला 
दुःखहि त्याला 
दोन्हीतहि सरसा !१

मनपण सरले 
चरणी रमले 
सुयोग सुंदरसा!२ 

विवेक येई 
अंतरि राही 
वर्तनि बोध ठसा!३ 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
३०.०४.१९७८

(अर्जुना समत्व चित्ताचे 
तेचि सार जाण योगाचे 
जेथ मन आणि बुद्धीचे ऐक्य आथी
ज्ञानेश्वरीतील या ओवीवर आधारित काव्य)

ज्ञानेश्वरी ज्ञानकिरणे या स्वामी माधवनाथांच्या विवरणावर आधारित

हातुनि जे घडले- माधवा तुवांच ते केले!

जे कर्म आपल्या हातून होत राहील ते कर्म परिपूर्ण कसे होते? सिद्धी असिध्दीचा विचार न करता ते जर भगवंताला अर्पण केले तर सहजच ते परिपूर्ण होते. माझ्या हातून जे कर्म झाले ते ब्रह्मानेच केले असा भाव ठेवावा. 
नित्य कर्मे- शरीर धारणेस आवश्यक असलेली कर्मे. नोकरी, धंदा, खाणे पिणे, उपासना इत्यादी. 
नैमित्तिक कर्मे -  उत्सव, जयंत्या श्राद्ध पक्ष इत्यादी व्रतवैकल्ये.
आपल्या वाटेला आलेली सहज नित्य व नैमित्तिक कर्मे फलाशा सोडून केवळ भगवत् प्रीत्यर्थ करावयाची.
कर्मचक्र भगवंतापासून सुरू होऊन भगवंताला मिळते. मी व माझे अडथळा दूर करावा. कर्माने भगवंत आपलासा होणे हीच त्याची त्या कर्माची परिपूर्ती होय-
-----------

हातुनि जे घडले- माधवा
तुवांच ते केले!ध्रु.

तडीस गेले तुझीच इच्छा
अपूर्ण जरि ते तुझीच इच्छा
हेच हेच कळले!१

भगवंता तव पदी समर्पण
नुरले माझे मुळीच तनमन
अश्रू ओघळले!२

उगम तुझ्यातुन अंत तुझ्यातच
कर्मगती ही चक्राकारच -
कर नकळत जुळले!३

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२८.०४.१९७८

(देखे जेतुलाले कर्म निपजे
तेतुले आदिपुरुषी अर्पिजे
तरी परिपूर्ण सहजे जाहले जाण
या ज्ञानेश्वरीतील ओवीवर आधारित काव्य)

ज्ञानेश्वरी ज्ञानकिरणे या स्वामी माधवनाथांच्या विवरणावर आधारित

विहित कर्म हे करित रहावे - लाभ मिळो अथवा न मिळो!

कर्माची  सिद्धि अथवा असिद्धी आपल्या हाती नाही. केवळ प्राप्तकर्तव्य करीत राहून लाभालाभाबद्दल उदासीन राहणे व सर्वभूतमात्रांविषयी समभाव ठेवणे याला योग असे म्हणतात. मी कर्म करतो हे खरे नव्हे. ईश्वरच कर्मे करीत आहे. हरिस्मरणपूर्वक कर्म करावे  लाभालाभाची इच्छा ठेवू नये-  हेच भगवंताचे व संतांचे सांगणे आहे.
-------------
विहित कर्म हे करित रहावे -
लाभ मिळो अथवा न मिळो!ध्रु.

सिद्धि- असिद्धी नसती हाती
हर्ष- खेद मग कशास चित्ती
माझे मी पण गळो गळो!१

कर्मचक्र हे सुरू कधीचे
भान असावे चक्रगतीचे
कर्तेपण तर दूर पळो!२

कर्म तयाला, फलहि तयाला
योगी नित निजकर्मी रमला
धर्म आपुला कळो कळो!३

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२९.०४.१९७८

(परि आदरिले कर्म दैवे
जरी समाप्तीते पावे
तरी विशेषे तेथ तोषावे हेही नको
की निमित्ते कोणे एके 
ते सिद्धी न वचता ठाके
तरी तेथीचेनि अपरितोखे क्षोभावे ना
या ज्ञानेश्वरीतील ओव्यांवर आधारित काव्य)

ज्ञानेश्वरी ज्ञानकिरणे या स्वामी माधवनाथांच्या विवरणावर आधारित

जे जे उपजे ते ते नाशे - नाशले तरी पुनरपि दिसते!

जे जे उपजे ते ते नाशे -
नाशले तरी पुनरपि दिसते!ध्रु.

शोक कशाचा ?
जन्ममृत्युचा -
आत्मरूप परि अक्षय असते!१

देह विसर रे
अनंत स्मर रे
विस्मरणे तू खाशी गोते!२

चक्र असे ते
अविरत फिरते
शोक न करती कधी जाणते!३

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
२७.०४.१९७८

(उपजे ते नाशे
नाशले पुनरपि दिसे
हे घटिकायंत्र जैसे
परिभ्रमे गा
ज्ञानेश्वरीतील या ओवीवर आधारित काव्य)

ज्ञानेश्वरी ज्ञानकिरणे या स्वामी माधवनाथांच्या विवरणावर आधारित

उदे गे अंबे उदे! उदे गे अंबे उदे! तुजला स्मरता प्रगतिपथावर पाउल पडते पुढे

उदे गे अंबे उदे! उदे गे अंबे उदे!
तुजला स्मरता प्रगतिपथावर पाउल पडते पुढे!ध्रु. 

आई माझी वेळोवेळी तुझी कथा सांगते 
हात जुळवुनी मस्तक माझे तव पदि टेकवते 
तिचिया हातामधली माया स्पर्शी जाणवते!१

मशाल हातामधली आई अज्ञाना घालवी 
उपासनाबळ अंगी चढते नैराश्या संपवी 
मळवट भाळीचा मम करतो जीवन रसरसते!२ 

शब्दांचा उच्चार नाचवी,  विसरच देहाचा 
अज्ञानाचा चेंदामेंदा उदयच ज्ञानाचा
पूर्णतृप्त मी, कृतार्थ जीवन असे मला वाटे!३

मागायाचे काही नाही बसेन तव पायी
माय लेकरा ते आईला सतत बघत राही 
म्हणून हासू वदनावरचे कसे पहा खेळते!४

भावार्थाची उजळदीपिका ज्ञानदेव दाव
नाथाकरि सोपव या बाळा नाव तिरा लाव 
संतांच्या दारीचा श्वानही बनून राहू दे!५
 
हात दिलेले कर्तव्याला आसू पुसण्याला 
पाय दिलेले चालायाला जना भेटण्याला 
मना उलटुनी नाम करुनि ते अंतरि वळवू दे!६

झांज झणझणे वाजे संबळ नाद भरे देही 
स्थूल तनूही होऊन हलकी डोलत ती राही 
अभ्यासाची गोडी आई रामा लागू दे!७

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
१५.१०.१९९६

अर्जुना इतुके करशिल ना?

अर्जुना इतुके करशिल ना?ध्रु.

मन चंचल हे तू जे म्हणसी
असत्य लेशही तू न सांगशी
गोडि जयाची त्या लावावी 
तेथे रमते ना?१

मन निर्मळ हे करता करता
मंदिर बनते बघता बघता
विकारवादळ शमवित भक्ती
श्रद्धा धरशिल ना?२

आठ प्रहरांमधे जरासा
ध्यानाचा धरि छंद मधुरसा
अस्थिर गमते ते स्थिर होते
प्रत्यय घेशिल ना?३

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
१७..०७.१९७४
(अथवा हे चित्त मनबुद्धिसहित
माझ्या हाती अचुंबित न शकसी देवो
तरि गा ऐसे करी यया आठा पहारामाझारी
मोटके निमिषभरी देतु जाय

या ज्ञानेश्वरीतील ओवीवरील काव्य)

ज्ञानेश्वरी ज्ञानकिरणे या स्वामी माधवनाथांच्या विवरणावर आधारित

देवीचे गाणे गाउ दे, आईचे गाणे

स्त्री! किती निरनिराळी रूपे तिची! पण त्या शारीरिक रूपांच्या पलीकडे जाऊन गुणपूजन करून नारीत्वाचा सन्मान करू या! देवीचा जयघोष करू या!

देवीचे गाणे गाउ दे, आईचे गाणे

गाता गाता भार आपला तिजवर सोपविणे!ध्रु.

आई होउनि कुशीत घेई, गाते अंगाई

घास भरविते कथा सांगते शिकवत ती राही

वाजे म्हणुनी जगात आता खणखणीत नाणे!१

बहीण होते, भाऊ म्हणते कौतुक माझे तिला

संगे नेते खेळवते मज, जीव असा लोभला

बहीणरूपी देवी मिळता काय कुणाला उणे!२

नारायण करण्यास नराला लक्ष्मी ती झाली

गुणसुमनांची वेल तनूची देखणीच ठरली

निमित्त नात्याचे जरि केले देवीला स्मरणे!३

कन्या होते मांडीवरती अधिकारे बसते

बोल बोबडे बोलत बोलत भातुकली खेळते

नीरसतेला सुरस करतसे देवाचे देणे!४

विभिन्न नाती एकच देवी तिजला पूजावे

असू कुठेही, असू कसेही तिला आळवावे

श्रीरामाला प्रतिभेच्या या सहवासी रमणे!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले

१२.१०.१९९६

श्रमात श्रीराम

 
परिश्रम रामाचे धाम
सुजनहो श्रमात श्रीराम!ध्रु.

कर्म करी तो श्रीकर्मेश्वर
जो कर्मेश्वर तो ज्ञानेश्वर
मनाला नामच विश्राम!१

कर्तव्याची निवड करावी
पुढती पुढती वाट क्रमावी
असावे आपण निष्काम!२

आलस्याचे नाव कशाला?
कर्मे मिळवा विभवयशाला
सांगतो दासाचा राम!३

कर्म असे सर्वेश्वरपूजन
नाम स्फुरवी ईश्वरचिंतन
इथे ना दामाचे काम!४

देह झिजावा देवासाठी
देह झिजावा देशासाठी
हवा तो कशास आराम?५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
(सुखाचा प्रपंच हाच परमार्थ मधून)

'तो आत्मा मी' असे चिंतिता होशिल सुखसामोरा

'तो आत्मा मी' असे चिंतिता होशिल सुखसामोरा!
घननीळाचे स्मरण कोवळे नाचवील मनमोरा!ध्रु.

कुमुददळांच्या ताटी 
चंद्रकरांची दाटी 
वाळूचे कण रुचतिल का कधी सांगा तया चकोरा?१
 
विषय अशाश्वत 
देह न शाश्वत 
विषयजनित सुख लाविल मागे सुखदुःखांचा फेरा!२
 
आत्मसुखाची गोडी 
जाणवली जर थोडी 
सोऽहंबोधी वृत्ति रंगता टळतिल येराझारा!३ 

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
 ०१.०२.१९७४
(सांगे कुमुददळाचेनि ताटे 
जो जेविला चंद्रकिरणे चोखटे 
तो चकोरु काई वाळवंटे 
चुंबितु असे?
या ज्ञानेश्वरीतील ओवीवर आधारित काव्य)

ज्ञानेश्वरी ज्ञानकिरणे या स्वामी माधवनाथांच्या विवरणावर आधारित