Saturday, February 27, 2021

मायबोली मराठी ज्ञानदेवांसाठी भूपाळी म्हणते आहे

मराठी मायबोली! साध्या सरळ स्वभावाची - निर्मळ मनाची! ज्ञानदेव - तिचं लाडकं लेकरू.  बाळाला कोण अभिमान आपल्या माऊलीचा! बाळाचं वय लहान, पण कार्य महान! त्यानं 'म्हराटिचिये नगरी' ब्रह्मविद्येचा सुकाळु केला. अलंकारांचा साज चढवला. आईला श्रीमंत केलं! 
माता या गुणी बालकाविषयी कृतज्ञ आहे. तिचे डोळे पाण्याने भरले आहेत. कंठ दाटला आहे. जीवघेणी आर्तता उरात कोंडली आहे - तिला लागला आहे ध्यास - मांगल्याचा, भावनांच्या कोवळीकेचा, कैवल्याचा, सोलीव सुखाचा! म्हणून तर ती साद घालते आहे आपल्या लेकरास. बांधते आहे त्याची पूजा.  गाते आहे भूपाळी. जिच्यात आहे केवळ कृतज्ञता, केवळ सद्भाव, केवळ गुणांचे नम्र पूजन
************

माय मराठी साद घालते ऊठ ज्ञानराजा!
ऊठ! ऊठ राजा! ध्रु.

तू सुखलहरी ज्ञानाबाई
भक्ती जडली तुझिया पायी
मायबोलि मी आनंदाने करित बालपूजा!१

तूच अर्पिली अमित भूषणे
तूच कोरले शिल्प देखणे
ज्ञानदेवि मळवट भालीचा भरलासी राजा!२

अरूप बोली तू दाखविले
नादवीत शब्दांचे वाळे
माझ्या नगरी पुन्हा एकदा दुडुदुडु ये राजा!३

ज्ञानज्योत लावली तेवली
लक्षजनांचे अंतर उजळी
दीपकळी ही अक्षय तेवो हाच भाव माझा!४

जगावेगळे घडले काही
तू मातांची होसी आई
कृतार्थ माता हट्ट धरतसे, पुरव पुरव राजा!५

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले
१९७१
देसकार - केरवा

Friday, February 19, 2021

ऐसे स्वराज्य व्हावे!

जणु रामराज्य दुसरे, ऐसे स्वराज्य व्हावे!
ऐसे स्वराज्य व्हावे! ध्रु.

कर्तव्यदक्ष राजा, ती राजनिष्ठ जनता
जर पितृतुल्य राजा, त्याची असीम ममता
राजा प्रजाजनांचे नाते असे जुळावे! १

हे राज्य स्वावलंबी, व्हावे पुरे समर्थ
हे शस्त्रसज्ज होवो, मग चिंतिणे किमर्थ
घरदार, शेतीभाती, निश्चिंत सर्व व्हावे!२

रग नित्य वाढवावी, अभिमान वाढवावा
प्रोत्साहनास द्यावे, झेंडा नभी डुलावा
संरक्षणा समर्थ त्यानेच सूत्र घ्यावे!३

हा राज्यभार वाहे विश्वस्त तो प्रजेचा
राजा म्हणून म्हणवे तो दास या प्रजेचा
करि वाण हे सतीचे त्याचे तया कळावे!४

खंबीरता जयाची इतरास धैर्य देते
ती चेतना जयाची इतरांस वेग देते
ते राज्य सर्व घटका आनंदधाम व्हावे!५

नांदो समर्थ शांती म्हणूनीच युद्धसिद्ध
होवो न मानहानी म्हणूनीच नित्य सिद्ध
जगि माय तात राजा ऐसे प्रतीत व्हावे!६

नित हाल, नाश, कष्ट रुचती कसे प्रजेला
ते स्थैर्य धैर्य लाभो जो तो असे भुकेला
कथिता न एक शब्द त्याला पुरे कळावे!७

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले

उष:काल जाहला!



वाजे सनई, झडे चौघडा, सह्याचल हासला
शिवनेरीवर आज खरोखरउष:काल जाहला!
उषःकाल जाहला!ध्रु. 

पूर्वा रंगे, वात सुगंधित, विहंग झेपावले
बालरवीच्या स्वागतार्थ सुर पूर्वेला पातले
उमले आशा नुरे निराशा, उच्च स्वर लागला!१

नद्या नि वारे, अग्नी तारे सारे आनंदती
दिन सोन्याचा का रत्नांचा, शब्द थिटे पडती
युगायुगांनी असा सुखद क्षण नियतीला गवसला!२

शुभ संवत्सर, शिव संवत्सर शुक्ल नाव साजले
आज गडाचे तोंड साखरेहुनी गोड झाले
बारा वाटा खळाळणारा जलौघही गर्जला!३

भाग्य उदेले पृथ्वीचे या कुमार जन्मामुळे
दिग्विजयी सुत वदे कुंडली ग्रह हर्षे डोलले
विघ्नेशाचा आशीर्वचना कर ही उंचावला!४

रामजन्म अन् कृष्णजन्म ही सुदिनी या वाटले
या बाळाच्या मुठीत इवल्या भाग्य सुखद हासले
वेदमूर्ती आशीर्वच देती - काल क्षण थांबला!५

चिमणा तान्हा जमविल सेना स्वप्न माय पाही
मुखचंद्रावर त्या बाळाच्या दृष्टी स्थिर राही
भाग्यलेख जणु बालललाटी विधिनेही लिहिला!६

आज पावली देवि शिवाई, कृपा थोर झाली
जगदंबेने निजकन्येची आस पूर्ण केली
करी घेउनी जीव सानुला पुनःपुन्हा चुंबिला!७

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले

उगवले युग हे शौर्याचे!


उगवले युग हे शौर्याचे! उगवले युगच विक्रमाचे!

किल्ल्यांमागुनि किल्ले घ्यावे
झेंडे गगनी उंच डुलावे
जयघोषे अंबर कोंदावे
बाहु स्फुरण्याचे! उगवले युगच विक्रमाचे!

वृद्धांअंगी यौवन आले
बोरूंचे क्षणि भाले झाले
द्विजांतरी क्षात्रत्व प्रकटले
वेड लढायाचे! उगवले युगच विक्रमाचे!

टिपरी नौबतिवरती पडली
झुंज वादळी सुरू जाहली
रणी जयश्री प्रसन्न झाली
भान न देहांचे! उगवले युगच विक्रमाचे!

विजयीवार्ता दौडत सुटल्या
आक्रमणाच्या वाटा अडल्या
समशेरी गनिमांवर पडल्या
भाग्य स्वराज्याचे! उगवले युगच विक्रमाचे!

रंग ध्वजाचा अपुल्या भगवा
त्यागाचाही रंगच भगवा
त्यागदेव त्यागे पूजावा
ठाउक नित्याचे! उगवले युगच विक्रमाचे!

वीरांच्या त्या रक्तामधुनी
पतिव्रतांच्या कुंकवातुनी
अग्नीच्या त्या ज्वालांमधुनी
स्फुरले गायन विजयाचे! उगवले युगच विक्रमाचे!

रचयिता : श्रीराम बाळकृष्ण आठवले